Om het overzichtelijk en behapbaar te houden, is de energietransitie opgeknipt in 24 deelprojecten. Eén van de grotere deelprojecten was het vervangen van de centrale warmte- en koudeopwekking in de energiecentrale, ook wel het ketelhuis genoemd. Hier stonden nog twee enorme CV-ketels  Dit bouwdeel is het technisch hart van het ziekenhuis, waarmee alle energieleverende voorzieningen in de andere gebouwen zijn verbonden.

Een ander essentieel deelproject, dat al op voorhand door het AvL uitgevoerd was, betrof het verhogen van het elektravermogen door het plaatsen van nieuwe trafo’s. Dit om goed voorbereid te zijn op de overgang van gas naar elektra. Naast deze twee essentiële deelprojecten moesten er diverse installatieaanpassingen in het ziekenhuis plaatsvinden in verband met de wijziging van hoog- temperatuurverwarming naar laag-temperatuurverwarming.

Het voortraject “Het nieuwe plan bood namelijk meer dan feitelijk gevraagd”

In juni 2017 vond de aanbesteding van de renovatie van de energiecentrale met WKO-installatie plaats. Uitganspunt was de opstelling van nieuwe warmtepompen, met aanvullende conventionele koelmachines. Daarnaast zouden binnen de uitgangpunten van de vraagspecificatie de energieopwekkers worden geplaatst in de bestaande energiecentrale, waarbij het leidingwerk en de transportvoorzieningen gehandhaafd bleven.

Naast de basisaanbieding was het mogelijk om optimalisatievoorstellen en -varianten in te dienen. ULC heeft bij deze optimalisaties het basisconcept in de vraagspecificatie behoorlijk overhoop gegooid met als resultaat voor de opdrachtgever: een geoptimaliseerde installaties , binnen tijdschema en binnen budget. ULC heeft de nieuwe installatie zo weten te ontwerpen dat de beoogde nieuwe entresolvloer toch niet nodig was en alle nieuwe installaties op de begane grond van de energiecentrale geplaatst konden worden. Dit nieuwe ontwerp maakte een geheel nieuwe indeling mogelijk, waarbij ongeveer 95% van de bestaande installaties aangepakt en vernieuwd werd. Zo bleef er budget over om een nieuwe CV- en GKW-verdeler met transportgroepen te maken, die hydraulisch geoptimaliseerd is voor de nieuwe installatie.

Een andere optimalisatie was het volledig vernieuwen van de regelkasten met regeltechniek. De opbouw van de nieuwe regelkasten is nu een stuk moderner, logischer en ook volledig redundant.

De uitvoering

In januari 2018 kon de uitvoering starten. ULC installeerde vier warmtepompen met een beschikbaar warmtevermogen van 5.340 KW en een koelvermogen van 4.980 KW. De warmtepompen zijn van de nieuwste generatie, met een speciaal milieuvriendelijk koelmiddel, dat een GWP (Global Warming Potential) heeft dat bijna gelijk is aan die van CO2. Het AvL is het eerste ziekenhuis in Nederland dat dit koelmiddel voor warmtepompen gebruikt. Daarnaast kwamen er vier droge koelers in hybride uitvoering, met een totaal beschikbaar vermogen van 5.880 KW en vier relatief kleine CV-ketels met een totaal beschikbaar warmtevermogen van 3.000 KW. In totaal is er 8 MW aan verwarming en koelvermogen geïnstalleerd.

De CV-ketels worden alleen gebruikt bij piekbelasting of tijdens calamiteiten. Ook plaatste ULC drie nieuwe buffervaten, met een totale inhoud van 21.000 liter, en bracht alle leidingwerk en de nieuwe verdeler/verzamelaars aan, die de distributie van warmte en koude naar de verschillende panden verzorgen. De installatieonderdelen werden volledig in prefab aangeleverd, waardoor niet alleen heel snel gewerkt kon worden, maar overlast voor de omgeving beperkt bleef. In de uitvoering was het cruciaal dat de bedrijfsvoering en zeker de patiënten, geen hinder mochten ondervinden.

Tevens was ULC verantwoordelijk voor een aantal bouwkundige werkzaamheden waaronder de verzwaring van de draagconstructie van het ketelhuis en het plaatsen van een staalconstructie op het dak voor het opstellen van de droge koelers.

Technische bijzonderheden

Bijzonder zijn ook de twee verwarmingsnetten, met een lage en zeer lage temperatuur. Daardoor is het mogelijk om nog eens zo’n extra 30% op de verwarmingsenergie te besparen. De geheel nieuw gerealiseerde installaties zijn gekoppeld aan de bestaande openbodemenergieopslag. De meet- en regeltechniek is volledig redundant uitgevoerd, zowel wat betreft de regelkasten, regelcomponenten als de circulatiepompen. Daardoor is bij een mogelijke storing van een regelkast of van een component de juiste werking van de installatie altijd gewaarborgd. Twee van de vier warmtepompen en de primaire componenten vanuit de regeltechniek zijn aangesloten op de noodstroomvoorziening van het ziekenhuis. Hierdoor wordt ook bij een algehele stroomuitval voorzien in de benodigde warmte- en koudevoorziening.

Grootste uitdagingen

De grootste uitdaging bij deze ‘open-hartoperatie’ was dat de energieopwekking ‘gewoon’ moest blijven doorgaan. En dat is gelukt. Ook het halen van de planning was een uitdaging, mede door onvoorziene problemen met de draagconstructie van het ketelhuis en de te herstellen betonvloer. Maar ook die werd gehaald. Een andere uitdaging was het in stand houden van de koeling tijdens de bloedhete zomermaanden van 2018 met de tijdelijk opgestelde gehuurde koelmachines. Een buitentemperatuur van 36 graden was toen geen uitzondering. Ook het ‘in de kruiwagen houden van alle kikkers’ was gezien de omvang van het project en de hoeveelheid betrokkenen hierbij niet altijd eenvoudig. Daar is dan ook veel aandacht aan besteed.

Duurzaamheid vergroot

Door het vervangen van de vorige centrale warmte- en koudeopwekkingsinstallatie is een installatie gerealiseerd met een zeer hoog rendement. De doelstelling van deze nieuwe installatie is het behalen van een zo hoog mogelijke COP-waarde van de warmtepompen en een zo gunstig mogelijke SPF-waarde van de gehele installatie. De daadwerkelijke rendementen en cijfers zullen de komende jaren inzichtelijk worden aan de hand van de monitoring van de installaties. Uiteraard is er nu wél sprake van een groter elektraverbruik dan voorheen, maar de hiervoor benodigde elektra wordt door het ziekenhuis als groene stroom ingekocht. Door het koppelen van de nieuwe installatie met de bestaande openbodemenergieopslag kan de ondergrondse broninstallatie ook vele malen optimaler worden benut.

Beheer en optimalisatie

Sinds oktober 2018 is ULC voor een periode van drie jaar verantwoordelijk voor het beheer en de optimalisatie van de WKO-installatie in het ketelhuis. Het eerste jaar komen de meeste perikelen eruit, het tweede jaar kunnen we finetunen en in het derde jaar zou de installatie vlekkeloos moeten lopen. De eigen technici van het AvL lopen alvast mee met ULC bij het onderhoud, maar moeten nog van de ‘knoppen’ afblijven en mogen geen temperatuurinstellingen of responstijden aanpassen. Dat is soms best lastig, want het liefst hebben ze alle installaties in eigen hand. Maar daar komt het vanzelf van, als de periode van drie jaar is afgesloten.

Terugblik

Beide organisaties kijken positief terug op het project. Het AvL geeft aan dat de kwaliteit van het uitgevoerde werk goed is en uit veel waardering voor de engineering van ULC: ‘’Het is zeker niet de eerste de beste installateur. Ze hebben veel verder gedacht dan ons bestek. Zelf waren we niet op de door hen aangedragen verbeteringen gekomen.’’ Ook worden het geduld, de flexibiliteit en het improvisatievermogen van ULC genoemd. Last but not least, is de samenwerking als tóp ervaren. Er was echt sprake van een gezamenlijk belang; iedereen was heel betrokken en ging ervoor. Ook buiten kantoortijden, als de omschakelingen en testen plaatsvonden, was de teamspirit hoog. En ook bij het optimalisatie- en beheertraject staat een goede samenwerking, met wederzijds een ‘open mind’, voorop.

Beeld: Wilmar Dik